Μόνη σωτηρία ο πολιτισμός

Τον "Λωτοφάγο" {lotofagus.blogspot.gr} ίσως τον ξέρετε ήδη από τα "μπλογκ αλληλεγγύης" που παραθέτουμε στη διπλανή στήλη.
Το πρόσφατο άρθρο του για τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των μαθητών των Μουσικών και Καλλιτεχνικών Σχολείων μάς άρεσε ιδιαίτερα και το μεταφέραμε αυτούσιο και εδώ.
Τα σχόλια δικά σας.

Αυτή την ανάρτηση ήθελα να τη γράψω από τις αρχές του μήνα, όταν συνυπήρξα με παιδιά καλλιτεχνικών σχολείων στο ίδιο βαγόνι του μετρό, μετά την πρώτη πορεία τους προς τη Βουλή. Ακολούθησε και δεύτερη, την προηγούμενη εβδομάδα.

Τα παιδιά διαμαρτύρονται, επειδή το Υπουργείο αποφάσισε να μην μισθώνει πλέον πούλμαν για τη μεταφορά τους στα σχολεία.

Ο θεσμός των μουσικών σχολείων είναι ένα από τα ελάχιστα καλά πράγματα που καθιέρωσε το ΠΑΣΟΚ. Λειτούργησε από το 1988 μέχρι σήμερα χωρίς σοβαρά προβλήματα, χάρη στο μεράκι των καθηγητών και το πάθος αυτών των ταλαντούχων παιδιών. Το 2004 προστέθηκαν και τα καλλιτεχνικά σχολεία. Σήμερα, τα σχολεία και των δύο κατηγοριών σε όλη την Ελλάδα είναι 39. Τα 5 από αυτά βρίσκονται στο Νομό Αττικής: στους δήμους Ιλίου, Παλλήνης, Γέρακα, Αλίμου και Πειραιά.*

Άκουσα για πρώτη φορά τον όρο, όταν γράφτηκε στο μουσικό γυμνάσιο Παλλήνης ένας φίλος και συμμαθητής της κόρης μου. Το παιδί ήταν αφρικανικής καταγωγής, αλλά έγινε δεκτό όπως και τα άλλα, με μόνο κριτήριο το ταλέντο του στη μουσική. Πολύ αργότερα, η κόρη γνωστής μας οικογένειας διορίστηκε σε μουσικό σχολείο της επαρχίας και μιλούσε με ενθουσιασμό για αυτό.

Φέτος, με πρόσχημα την οικονομική κρίση, αποδυναμώνονται ακριβώς αυτά που η πολιτεία ΟΦΕΙΛΕΙ να προσφέρει στους πολίτες, σε αντάλλαγμα για τους φόρους τους: η Υγεία και η Παιδεία. Όχι απλώς η Εκπαίδευση (ο θεός να την κάνει!), αλλά η Παιδεία.

Ναι, ξέρω τι σκέφτεστε: "εδώ καταργούνται σχολεία, χιλιάδες θέσεις εκπαιδευτικών χάνονται, επισκευές δεν γίνονται, πετρέλαιο δεν υπάρχει κι εσύ μας μιλάς για... τριαντάφυλλα;" Μα, η Τέχνη ομορφαίνει τη ζωή. Ακονίζει το μυαλό και εξευγενίζει το χαρακτήρα μας. Χωρίς αυτήν είμαστε πειθήνια υποζύγια. Η μουσική μάς κάνει να ονειρευόμαστε, η τοιχογραφία (ελληνιστί γκράφιτι) κάνει τον γκρίζο τοίχο ενδιαφέροντα, το θέατρο μας προβληματίζει, ο χορός μάς ταξιδεύει.

Χωρίς την Τέχνη, οι αισθήσεις μας πέφτουν σε νάρκη κι οι αντιστάσεις μας αμβλύνονται. Η Τέχνη ήταν πάντα η χαρά και η παρηγοριά των λαών. Από την Αλταμίρα μέχρι το Ακρωτήρι της Σαντορίνης, ο άνθρωπος εξιστορούσε τη ζωή του ζωγραφίζοντας. Από τον Παρθενώνα μέχρι την Όπερα του Σύδνεϊ και την Κόκκινη Πλατεία,  ο δημόσιος χώρος χρειάζεται κτήρια με αξία για τους πολίτες.

Την Τέχνη βάζουν στο στόχαστρο οι δικτατορίες. Με το "Μεγάλο μας τσίρκο" ο λαός τραγουδούσε και συνειδητοποιούσε ότι τα ψωμιά της Χούντας ήταν μετρημένα. Από τον Πινοτσέτ μέχρι τον Χομεϊνί και από τη Σαουδική Αραβία μέχρι την Ονδούρα, οι καλλιτέχνες και οι δημοσιογράφοι διώκονται ανηλεώς, διότι όλα τα αυταρχικά καθεστώτα φοβούνται την Αλήθεια και την Ομορφιά. 

Δεν είναι τυχαίο που, κατά την πασοκική παντοκρατορία, τα καψουροτράγουδα, το τσιφτετέλι και τα πρωινάδικα επικράτησαν: εξέφραζαν τα αμόρφωτα μικρομεσαία στρώματα, τα οποία ανέρχονταν ταχύτατα, επιβάλλοντας τη δική τους αισθητική και χυδαιότητα.

Το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε γύρω και μας απελπίζει: ο σταρχιδισμός, η αδιαφορία για τον δημόσιο χώρο, η καταστροφή σε κάθε διαδήλωση κτηρίων που ομορφαίνουν ακόμα το κέντρο της πόλης, η λανθασμένη εκφορά των ελάχιστων λέξεων που χρησιμοποιούμε, η αποφυγή της ευθύνης και της δράσης για οτιδήποτε θα μπορούσε να κάνει πιο υποφερτή τη ζωή μας, ο φόβος εξαιτίας της άγνοιας, η αναζήτηση του σωτήρα ή του πατερούλη.

Σήμερα άκουσα διαφήμιση για μια ιστοσελίδα αγοραπωλησιών. Το σύνθημα ήταν ότι στην κρίση ο καθένας παλεύει μόνος του! Δηλαδή αυτό ακριβώς που μας κάνει να νιώθουμε τώρα μετέωροι. Μην παλέψεις, μην οργανωθείς, μην βοηθήσεις, μην αναρωτηθείς για τίποτε. Πούλα στο ίντερνετ το παλιό σου κινητό, για να εξασφαλίσεις το επιούσιο γεύμα. Τα συγχαρητήριά μου στο διαφημιστικό γραφείο!

Εκείνα τα παιδιά στο βαγόνι του μετρό, λοιπόν, δεν σπρώχνονταν, δεν ούρλιαζαν, δεν έκαναν πλάκες στον πιο κοντό ή τον πιο άσχημο, όπως κάνουν όλα τα άλλα λυκειόπαιδα που έχω δει στο τρένο. Συζητούσαν ζωηρά και γελούσαν, αλλά δεν προκαλούσαν τους επιβάτες. Είχαν πολιτισμό (άγνωστη λέξη), κάτι σπάνιο σήμερα.

Την ίδια μέρα, δύο από αυτά είχαν προσκληθεί στο ραδιοσταθμό Στο Κόκκινο. Με εντυπωσίασαν η άριστη γνώση των ελληνικών και η συγκροτημένη σκέψη τους. Σκέφτηκα με μια δόση ζήλιας πως δεν μπορούσα να εκφραστώ τόσο άνετα όταν ήμουν στην ηλικία τους. Μιλούσαν με αγάπη για τα σχολεία τους, για τους καθηγητές που τους διδάσκουν τα γενικά μαθήματα, για τις πολλές επιπλέον ώρες, που αφιερώνουν στην Τέχνη χωρίς να βαρυγκομούν.

Και στη Θεσσαλονίκη έγινε πορεία

Ο κοινωνικός μας ιστός διαλύεται. Είχε στηριχτεί στα δάνεια, στη φοροδιαφυγή και στους διορισμούς. Στο χρήμα, δηλαδή. Μόνη ελπίδα για τη συγκόλλησή του σε άλλη βάση είναι ο Πολιτισμός. Αυτός που τόσο λοιδωρήθηκε και ταπεινώθηκε στην Πασοκική 30ετία. Διότι τα λαμόγια δεν έχουν πολιτισμό.

Ούτε οι οικονομολόγοι του LSE ούτε οι απόφοιτοι του Harvard που ακούνε με κατάνυξη τις διαλέξεις του ΓΑΠ μπορούν να μας σώσουν. Μόνη μας ελπίδα να επανεφεύρουμε όσα αξίζει κανείς να υπερασπίζεται.  Κι αυτά τα δροσερά ταλαντούχα παιδιά μπορούν να αποτελέσουν τη μαγιά για την πολιτιστική αναγέννηση. Διότι ξέρουν να υπερασπίζονται αυτά που αγαπούν. Δεν παραιτούνται, δεν απογοητεύονται, δεν χάνουν το χαμόγελό τους. Μας αφορά ο αγώνας τους. Πρέπει να γίνει δικός μας. Είναι τα τριαντάφυλλα που θα ομορφύνουν ξανά τη ζωή μας.